Trắng đuôi ở tôm có thể là kết quả của nhiều bệnh và điều kiện khác nhau. Với triệu chứng tổn thương đuôi và có màu trắng, hoại tử cơ lây nhiễm (infectious myonecrosis) là dấu hiệu bệnh lý trên tôm thẻ chân trắng ở cả châu Mỹ Latinh và Châu Á. Mặt dù bệnh trắng đuôi ở tôm thẻ biểu hiện rất giống bệnh hoại tử cơ do virus (IMN – Infectious Myonecrosis virus) nhưng không gây ra mối nguy nào nghiêm trọng cho tôm thẻ trong điều kiện nuôi như hiện nay
Hoại tử cơ ở tôm thường đưa đến kết quả là sự mờ đục cơ đuôi khi phản ứng lại các yếu tố môi trường như oxy hòa tan thấp, sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ hoặc nồng độ muối và những yếu tố gây stress khác. Thiếu oxy máu, thiếu oxy mô, có thể xảy ra trong giai đoạn cuối của nhiều bệnh truyền nhiễm và kết quả là hoại tử xảy ra ở đốt cơ bụng. Đục cơ cũng có thể là hệ quả của việc phát triển của vi bào tử trùng bị cảm nhiễm, thuộc giống Ameson và Amasoma hoặc khẩu phần ăn thiếu hụt selenium.
VIRUS HOẠI TỬ CƠ (IMNV – INFECTIOUS MYONECROSIS VIRUS)
Năm 2004, virus hoại tử cơ (IMNV) được phân lập từ các trang trại nuôi tôm thẻ chân trắng tại Braxin và được đặt tên theo sự hoại tử cơ do chúng gây ra. Kể từ khi nó xuất hiện năm 2002 ở Đông Bắc Brazil, bệnh hoại tử cơ trở thành một bệnh quan trọng trên tôm thẻ chân trắng.
Năm 2006, bệnh lây lan trên diện rộng tại Đông Nam Á. Người ta cho rằng bệnh đã lan truyền theo đường tôm bố mẹ có nguồn gốc từ Brazil, IMN gây thiệt hại nghiêm trọng tại Indonesia. Bệnh có khả năng gây thiệt hại nặng cho sản xuất và nguy cơ lây lan trên tòan cầu, bệnh IMN được liệt kê vào danh mục bệnh của Tổ chức thế giới về sức khỏe động vật OIE năm 2007 (OIE – Office International des Epizooties hoặc World Organization
for Animal Health).Không lâu sau khi bệnh IMN lây nhiễm tại một số bang nuôi tôm quan trọng của Brazil, phòng thí nghiệm bệnh học thủy sản thuộc trường đại học Arizona, tại Tucson, Arizona Hoa Kỳ bắt đầu nhận được các trường hợp chẩn đóan tôm có biểu hiện đục cơ từ các nước châu Mỹ Latin lân cận của Barzil. Tuy không có trường hợp nào gây ra bởi IMNV nhưng hầu hết các trường hợp đều cho thấy có liên quan đến việc thiếu oxy trong máu do stress bởi các yếu tố môi trường kéo dài hoặc thiếu oxy trong máu giai đoạn cuối do các bệnh khác gây ra, một vài mẫu từ Belize và Nicaragua sau đó, thể hiện của hoại tử qua nghiên cứu mô trùng khớp với mô bệnh của IMNV nhưng âm tính với IMNV khi thực hiện bằng phương pháp polymerase và kiểm tra lai tại chỗ.
Ban đầu, mẫu của Belize được cho là một biến thể di truyền. Tuy nhiên, khi phân lập mẫu Belize từ tôm bệnh và các đặc trưng sau đó cho thấy chúng là một loài Nodavirus. Loại virus này gần giống với Macrobrachium rosenbergii Nodavirus, tác nhân gây ra bệnh trắng đuôi trên tôm càng xanh M. rosenbergii đã xảy ra tại các trang trại tôm nước ngọt và trang trại tại Caribe, Ấn Độ và Đông Nam Á.
Virus trên tôm thẻ chân trắng sau đó được đặc tên là Penaeus vannamei Nodavirus hoặc PvNV và các bệnh nó gây ra được đặc tên Bệnh trắng đuôi ở tôm he Penaeid White Tail Disease (PWTD) để phân biệt với bệnh IMN và bệnh trắng đuôi trên tôm càng xanh. Xét nghiệm phân tử bệnh PvNV đã được phát triển để hỗ trợ chẩn đoán bệnh PWTD và phát hiện bệnh PvNV
TỶ LỆ THẤP
Ứng dụng tiếp theo của các công cụ chẩn đoán này cho các trường hợp báo cáo tôm bị đục cơ và các cuộc điều tra tôm thẻ chân trắng từ khu vực Trung & Nam Mỹ cho thấy bệnh PWTD nói chung có tỉ lệ rất thấp. Nó không phải là một bệnh quan trọng đối với tôm thẻ chân trắng, ngoại trừ trong trường hợp stress nặng chưa xác định được.
Hơn nữa, PvNV đã không được phát hiện trong các mẫu chẩn đóan từ các trang trại Trung và Nam Mỹ, ngoại trừ Belize và các vùng lân cận Nicaragua. Do đó, mặc dù PWTD có dấu hiện giống với IMN, một bệnh nghiêm trọng hơn nhiều, nó không gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với tôm thẻ chân trắng dưới điều kiện trang trại nuôi hiện tại.
PvNV và bệnh nó gây ra rất có thể không được phát hiện và bệnh PWTD không thu hút được sự quan tâm và lo lắng của các nhân viên trang trại tôm vì những dấu hiệu của bệnh chỉ giống với bệnh IMN.
Tác giả:
Người dịch:KS LÊ TRUNG VIỆT – CÔNG TY VINHTHINHBIOSTADT