Triệu chứng lâm sàng của tôm bị nhiễm EMS/AHPNS (tên mới là AHPND)

Nhằm giúp bà con nuôi tôm có thể tự nhận biết được tôm nuôi trong ao của mình có bị nhiễm bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNDAcute hepatopancreatic necrosis disease) hay không, những hình ảnh và hướng dẫn sau đây sẽ cho bà con thấy rõ các triệu chứng lâm sàng của tôm bị nhiễm bệnh.

A. XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ CÁC CƠ QUAN TRÊN TÔM

Hình ảnh bên dưới cho thấy rõ vị trí các cơ quan quan trọng cần quan sát trên tôm để đánh giá xem tôm nuôi có bị nhiễm AHPND hay không.


 

(Nguồn hình ảnh: Dr. Trần Hữu Lộc – Giáo viên khoa thủy sản – Đại học Nông Lâm TPHCM – Đại học Arizona.)
Hình 1 – Hình C chỉ rõ các cơ quan cần quan sát, các chữ đánh dấu trên hình có nghĩa như sau:

MG – Midgut – Ruột
HP – Hepatopancreas – Hệ gan tụy
ST – Stomach – Dạ dày

B. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG (ĐÁNH GIÁ TẠI AO NUÔI – POND LEVEL)

– Khối gan tụy thường nhợt nhạt và có màu trắng.
– Gan tụy bị teo.
– Màu sắc gan tụy nhợt nhạt.
– Khối gan tụy của tôm khó bị bóp vỡ giữa hai ngón tay cái và ngón trỏ.
– Các đốm hoặc vệt đen đôi khi xuất hiện trên khối gan tụy.
– Mềm vỏ.
– Đường ruột bị đứt khúc hoặc không có thức ăn.
– Bệnh gan tụy thường bắt đầu xuất hiện và tỷ lệ chết cao sau 10 ngày thả nuôi.
– Tôm yếu chìm dưới đáy ao.
– Tôm bệnh thường lờ đờ, chậm phát triển.
– Tôm sú bị bệnh AHPND thường có màu sắc sậm.


 

(Nguồn: KS NGUYỄN THỊ MAI – Bộ phận kỹ thuật công ty VinhthinhBiostadt)
Hình 2 – hình ảnh bên trên cho thấy những con tôm ở vị trí 2, 4, 6 (từ trái qua) là những con tôm mạnh khỏe. Các con tôm ở vị trí 1, 3, 5, 7 là những con tôm bệnh với khối gan tụy nhợt nhạt, teo nhỏ, ruột đứt khúc và không có thức ăn.

Một số hình ảnh khác bên dưới của Dr. Lighner (Trường Đại học Arizona – Hoa Kỳ) so sánh rõ giữa tôm bệnh và tôm mạnh khỏe.

Hình 3 – Tôm bên trái bị bệnh, con bên phải là tôm khỏe mạnh.

Hình 4 – Cả hai con tôm đều có khối gan tụy bị teo – chỉ thị tôm bị nhiễm EMS

Hình 5 – Cả hai con tôm đều bị bệnh EMS – khối gan tụy nhợt nhạt, chuyển sang màu trắng và teo nhỏ.

Hình 6 – Tôm bị bệnh EMS dưới 30 ngày tuổi (Nguồn: Dr.Chalor Limsuwan – Đại học Kasesart – Thailand)

Hình 7 – Một số con tôm sau khi vượt qua bệnh EMS có hình dạng như trên (gọi là tôm tre – do các đốt trên cơ thể giống những đốt tre). Những con tôm này sau đó sẽ chết (Nguồn: Dr. Chalor Limsuwan – Đại học Kasesart – Thái Lan)

Hình 8 – Tôm sú (Penaeus monodon) bị bệnh EMS cũng có khối gan tụy nhợt nhạt màu sắc, teo nhỏ và ruột không có thức ăn. 

Hình 9 – Tôm sú bên tay trái bình thường (ngoại trừ mang bị đen), hai con bên phải bị bệnh EMS có màu sậm, khối gan tụy teo nhỏ.

Hình 10 – Tôm sú bị bệnh gan tụy thường có màu sắc sậm, chậm lớn (trong giống như bị bệnh còi – MBV)

Một số hình ảnh khác bên dưới được bộ phận kỹ thuật của công ty VinhthinhBiosatdt ghi nhận cho thấy tôm giống và tôm ương trong trại vèo bị bệnh gan tụy AHPND/AHPNS/EMS

Hình 11 – Toàn bộ đàn tôm đã nhiễm AHPND

Hình 12 – Gan tụy tôm chuyển sang trắng đục, tôm rất yếu, chết nhiều và phát sáng trong bể.

Hình 13 – Tôm bị gan tụy và đục cơ do thiếu oxy

Hình 14 – Gan tụy tôm bị bệnh AHPND, đường ruột không có thức ăn và đục cơ do thiếu oxy

Bài viết được thực hiện bởi: KS. NGUYỄN THỊ KIỀU – Công ty VinhthinhBiostadt.

Bài viết có sử dụng hình ảnh của Dr. Trần Hữu Lộc, Dr. Donald Lighner và Dr. Chalor Limsuwan
 

Tài liệu tham khảoDiseases of Crustaceans Acute Hepatopancreatic Necrosis Syndrome (AHPNS) – http://library.enaca.org/Health/DiseaseLibrary/ahpns-disease-card.pdf